Coğrafyayı Dikkate Almak

Coğrafyadan kaynaklanan farklılıkları bilmeden ve uygulamaları yerel koşullara uyumlu hale getirilmeden yapılan her şey zaman, kaynak ve para kaybının ötesine geçemez. Coğrafyayı uygulamalarımıza değil, uygulamalarımızı coğrafyaya göre şekillendirmek daha ekonomik ve verimli bir yöntemdir.

Coğrafyayı Dikkate Almak
Coğrafyayı Dikkate Almak Yonetici
Advert

14. yüzyıl düşünürü İbn-i Haldun’un “coğrafya kaderdir” sözü yıllara meydan okurcasına hala geçerliliğini korumaktadır. İnsanın huyu, yetenekleri, yaşam tarzları, vücudunun biçimi, metabolizması ve ihtiyaçları coğrafya tarafından şekillendirilmiştir. Medeniyetlerin ortaya çıkışı ve yok oluşu coğrafyaya ile yakın ilişki içindedir. Coğrafya insan gibi diğer tüm canlıların da kaderlerini belirler. Etkisi canlılarla sınırlı kalmaz. Mimariyi etkiler, insanlar tarafından oluşturulan kurumların niteliğini belirler. Halk oyunları, konuşma tarzları üzerinde derin etkileri görülür.

Örneğin Karadeniz’in engebeli arazisi dar alanda gerekli enerjinin harcanmasına imkan verecek şekilde ritim sayısını artırarak hızlı oynanan horona dönüşür, insanların dağınık halde yaşamalarına bağlı karşılaştıklarında kullandıkları cümleler kısalır, kelimeler kırpılarak söylenir. Hülasa coğrafyaya bağlı birçok özellik ve davranış biçimi farklılık gösterir.

Günümüzde oluşturulan yapay ortamlar ve teknolojiye bağlı uygulamalar doğal coğrafyanın etkilerini kısmen ortadan kaldırsa da hala coğrafya insanın ve çevresinde olup bitenlerin belirleyicisi niteliğini korumaya devam etmektedir. Ülkemiz gibi büyük coğrafi değişkenliğe sahip ülkelerde coğrafyadan kaynaklanan farklılıklar daha da önem kazanmaktadır. Yaylacılığın niteliği Doğu Anadolu’da başka Karadeniz bölgemizde başka. Yer şekilleri ülkemizin her tarafında değişik. Depremselliğe neden olan fayların dağılımları ve özellikleri farklı. Tarımsal faaliyetlerin niteliği çeşitli. İnsanımızın ulaşabildiği imkanlar bölgeden bölgeye farklılık arz eder, beklentileri yöreden yöreye çeşitlilik gösterir. Bitkilerimiz, hayvanlarımız, madenlerimiz her köşede bir başka. Farklı yörenin insanı farklı mizaç gösterir, değer yargıları arasında farklılıklar ortaya çıkar. Coğrafyaya bağlı görülen çeşitliliğin örnekleri sürer gider.

Bütün bunlar bize orman ve mera ile ilgili çıkarılan bir yasanın, eğitimle ilgili uygulamaya konan bir değişimin,  iş koşullarına dair genel bir yönergenin, binaların niteliğine ilişkin bir mevzuatın, depreme ait bir önlemin, avcılığa ait bir kanunun, üniversitelere ait ortak bir kararın, bir kesime ait öngörülerin tüm topluma uygulanamayacağını gösterir.

Geçenlerde bir tv programında kaynanası ile geçinemeyen gelini destekleyen bir avukat hanım, yasal olarak gelinlerin kaynanaları ile oturmaya zorlanamayacağını ifade etti. Normal koşullarda doğru. Fakat Anadolu’nun bir çok yöresinde gelinle kaynana arasındaki ana-kız  biçimindeki uyumlu aile yaşam tarzını ne yapacaksınız? İlgili yasa hazırlanırken bu gerçek neden göz ardı edildi? Koşulları bizden farklı bir ülkede işe yarayan bir avcılık yasasını tüm Türkiye’ye nasıl uygulayacaksınız? Yeni Zelanda’nın geniş otlaklarında maksimum verim gösteren koyun ırklarını Anadolu’nun dağlarında nasıl yetiştireceksiniz? Büyükşehirlerimizin merkezlerinde yaşayan çocuklarımızın sorunlarından yola çıkarak önerdiğiniz eğitime ait bir uygulamayı Anadolu’nun haşin coğrafyalarında nasıl hayata geçireceksiniz? Az yağmur alan sıcak bölgelerimizde geliştirdiğimiz bir yapı şeklini yağmurun eksik olmadığı Karadeniz’de nasıl uygulayacaksınız? Depremlerin görülmediği bir yöremizde uyguladığınız yapı tekniğinin aynısı ile inşa ettiğiniz bir binayı faylara yakın yerlerde nasıl ayakta tutacaksınız? Ülkenin batısına uyumlu bir ağaç türünden elde ettiğiniz fidanlardan Doğu bölgelerimizde gürbüz ormanların oluşmasını nasıl başaracaksınız? İstanbul’da ortaya çıkan bir soruna ilişkin önerdiğiniz bir yasal düzenlemeyi tüm ülkede nasıl etkin kılacaksınız? Pamuk için önerdiğiniz yönetmeliği fındığa nasıl uygulayacaksınız? Çıkardığınız hal yasası, fakir Anadolu insanının bağında, bahçesinde yetiştirdiği ve atadan dedeye gelen bir alışkanlıkla yöresel pazarlardaki  satışına ne diyor? Anadolu’da kendi tohumunu kendisi üreterek tarım yapan insanımıza tohuma ilişkin çıkarılan kanuni düzenleme ne getiriyor? Ülke tarımını ve hayvancılığını geliştirmeye yönelik teşvikler çiftçilerimizin beklentilerini, yeteneklerini, yaş ortalamalarını, pazarlama becerilerini de dikkate alıyor mu?

Ülkemizde masa başında ve teorik verilere dayalı merkeziyetçi kararların ülke sathında çok az karşılığı olduğunu belirtmek istiyorum. Coğrafyadan kaynaklanan farklılıkları bilmeden ve uygulamaları yerel koşullara uyumlu hale getirilmeden yapılan her şey zaman, kaynak ve para kaybının ötesine geçemez. Coğrafyayı uygulamalarımıza değil, uygulamalarımızı coğrafyaya göre şekillendirmek daha ekonomik ve verimli bir yöntemdir.

Prof. Dr. Ali Kandemir İbn-i Haldun Coğrafyayı dikkate almak Coğrafya kaderdir
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR X
Balıkesir'de büyük Çepni buluşması
Balıkesir'de büyük Çepni buluşması
Sebahattin Arslantürk: Hedef dekar başına 500 kg
Sebahattin Arslantürk: Hedef dekar başına 500 kg