Şehrin düzensizliğinden, verimsiz ve tekrar edip duran işlerinin verdiği sıkıcılıktan bir süreliğine kurtulmak amacıyla yaylaya geldim. Obamızın mekanı yaylacılık yapanların hepsi Trabzonlu olsa da Gümüşhane’ye ait. Kısa bir süre önce Karadeniz dışından bir arkadaşımın ailecek ziyareti beni ziyadesiyle mutlu etti. Geldiklerinin ikinci gününde kendileriyle Zigana Geçidinin Gümüşhane tarafını gören bir vadiyi yüksek bir tepeden temaşa ederken dik yamacın tabanında yaklaşık 300 m mesafede hareket eden iki belirsiz nesne gördük. Gittikçe bize doğru gelen iki nesnenin aslında yukarıdan bakıldığında sırtlandıkları odun yüklerinin altında ayakları ve öne hafifçe eğilmiş başlarının dışında hiçbir yerleri görülmeyen iki Karadeniz Kadını olduğunu fark ettik.
Benim için alışık olan bu sahne misafirlerimize oldukça sıra dışı geldi. Şahit oldukları manzara bu kadar da değildi. Evimizin karşı yamacında bulunan evin önündeki otlak alan evin erkeği tarafından motorlu makine ile biçildi. Arkalarından gelen iki kadın çayırları evire çevire iki gün içinde kurutarak çuvallara doldurup sırtlarında taşıyarak yamacın başındaki üstü kapalı depoya istif etti. Karadeniz Kadınının günlük yaşantısının sadece küçük bir bölümüne şahitlik eden misafirlerimiz “Burada kadınlar ne çalışkan” dediler. Kendilerine “Karadeniz’in Kadınları olmasaydı burada hayat dururdu” diye karşılık verdim.
Bölgede yaşam devam ediyorsa, insanların ve sorumlu oldukları hayvanların karnı doyuyorsa, ailelerin bütünlüğü korunabiliyorsa hepsi kadınlar sayesinde. Dolayısı ile Karadeniz gibi zor coğrafyalarda yerleşimlerin tarihi ve diğer olayların geçmişi kadınların çabaları göz ardı edilerek yazılamaz. Tarihçi olmadığım için geçmişe ait çok vesika inceleme fırsatım olmadı. Fakat geçmişe dair okuduklarım ve anlatılanlar üzerine düşündüğümüzde tarihi vesikalara olayların asıl belirleyicisi konumunda olanlar, özellikle de kadınlar hakkında pek az not düşüldüğü görülmekte. Anlatılanların büyük kısmı mühimmat taşıyanlara ait bazı anekdotlardan ibaret.
Karadeniz’de geçmişin, günümüzde de kısmen devam eden manzarası şöyleydi:
Karadeniz erkeği evlendikten sonra gurbete çıkar. Kimi geride bıraktıklarını ihmal etmeden didinip durur, kimisi gurbette umursamazca aylak aylak gezer, bir kısmı zor şartlardan ya hastalanır bakıma muhtaç bir şekilde geriye döner veya yaban ellerde vefat eder. Bütün bu süre içinde evin huzurundan, namusundan, geçiminden, hayvanların yeminden, tarlanın işlenmesinden, bakımından ve hasadından, değirmeninden, kışlağından, yaylasından hep kadın sorumludur. Bu sorumluluğu adanmışlık psikolojisi ile bir karınca gibi durmadan çalışarak yerine getirir. İleri yaşlarda meşakkatli yaşamının indirdiği sessiz ve derin darbeler başta iskeletleri olmak üzere tüm vücutlarında derin hasarlar bırakır. Buna rağmen yüzlerindeki tebessüm eksik olmaz, boyunu geçen evlatları hala gözlerinde küçücüktür. Kendi vücudunun bitişini, toprağa doğru hızlı yol alışını görmeden geride bıraktıkları evlatlarının mutluluğunu düşünerek son zamanlarını geçirir. Hak vaki olduğunda ise yerini anılara bırakarak yavaş yavaş unutulmaya başlar.
Karadeniz Kadını ana ve sorumlu kadın olmanın yüklediği ağır sorumluluğun altından yüzünün akı ile çıkar fakat çabaları kitaplarda ve toplumda pek az karşılık bulur ve bilinir. Başka coğrafyaların fedakâr kadınlarının emeklerini de görmezden gelemeyiz. Fakat Karadeniz Kadının coğrafyaya dokunuşu ve coğrafyadaki etkisi bir başkadır. Çetin coğrafyanın her yamacında, çocuklarının her bir perçeminde, ev ahalisinin ve evcil hayvanların boğazından geçen her bir lokmada, evlerin her duvar taşında, sobada yanan her parça odunda, merekteki her çayır telinde, çayın her bir filizinde, fındığın her bir tombulunda, sırıktaki her bir fasulyede, koçandaki her mısır tanesinde, ineklerin boynundaki her bir püskülde onların emeği var.
