Daha önceleri yetenek israfına ilişkin bir yazım olmuş, o yazımdan ülkemizin en değerli varlığının yetenekli birey kaynağı olduğunu belirtmiştim. Yetenekleri ya keşfedemiyoruz, ya yanlış yönlendiriyoruz, ya kaderine terk ediyoruz ya da görmezden geliyoruz. Bu yazımda bunlardan “yanlış yönlendirme” üzerinde durmak istedim.
İstisnasız her meslekte mesleğinin gereklerine uygun yetenekte, kalifiye insan gücüne ihtiyaç vardır. Bütün yetenekli bireylerin günün modasına bağlı olarak revaçta olan birkaç mesleğe yönlendirilmesi bir ülke için kabul edilebilir bir durum değildir. Hele hele ülke yönlendirilen meslek alanında araştırma-geliştirme ve yenilik konusunda dünyada söz sahibi konumda değil ise.
Bir tartışmayı başlatmamak için meslek isimlerinden söz etmek istemiyorum. Çocuklarımızın mensubu olmasını şiddetle arzu ettiğimiz ve bu uğurda bütün imkanlarımızı seferber ettiğimiz meslek gruplarında dünyanın neresindeyiz? Bu alanların hangisinde uluslarasılaşmış uygulamalarımız ve markamız var? Bu alanların ülkemizin tanınırlığına, dış ticaret açığımızın kapatılmasına katkısı nedir? Hangileri icatları ve uygulamalarıyla dünyanın en önemli kuruluşları arasında? Bu sorular uzayıp gider.
Ülkemizde genel olarak sınav başarısı yüksek olan gençlerimizin tercih ettiği-ettirdiğimiz meslek grupları büyük oranda rutini tekrarlayan iş kollarına dönüşmüştür. Doğrusu ise; genç nüfusumuzu yetenekleri doğrultusunda toplumun ihtiyacı olan tüm alanlara hazırlamaktır. Toplumsal algımız, gelecek kaygısı, mesleklere bakış açımızdaki derin farklılıklar, mesleklerin toplumdaki statüleri, bütçeye katkısı gibi durumlar göz önüne alındığında, en azından uzunca bir süre daha mevcut durumun devam edeceği görülmektedir.
O zaman geriye bir çözüm yolu kalmakta, o da tercih edilen alanları toplumsal ihtiyacı karşılayan rutin uygulamaları dışında, konusunda dünyaya yön verebilecek araştırmaların ve yeniliklerin ortaya konacağı hüviyete de dönüştürmektir. Yeteneklerimizi sıradanlaşmış uygulamaları yapmaya devam eden mesleklere yönlendirmek ülkenin en değerli kaynağını âtıl hale getirmekten öteye gitmeyecektir. Bu konuda gerekli algıyı oluşturmak ve çalışmaları yapmak bireylerin değil sistemin görevi olmalıdır.
